Asbestbesmetting

Asbestvezels zijn kankerverwekkend, en dus gevaarlijk voor de mens. Volgende aandoeningen worden in hoofdzaak aan asbest gerelateerd.

• Asbestose
• Longkanker (hoofdzakelijk in samenhang met actief roken)
• Pleuritis
• Mesothelioom
• Asbestwratten
• Asbestlichaampjes

Algemeen

Gezondheidsrisico’s door opname van asbest in het lichaam
Asbestvezels kunnen op verschillende wijzen opgenomen worden in het lichaam.

• Inademing van lucht dewelke besmet is met asbestvezels
• Opname langs orale weg, langs de mond
• Doorheen de huid

Rokers die aan asbestvezelbesmetting hebben bloot gestaan vormen een sterk verhoogde risicogroep (risico tot 1500 % hoger).

Grote latentietijd (tijd tussen besmetting en uitbreken ziekten)
De symptomen van door asbest veroorzaakte ziekten duiken meestal slechts op tientallen jaren nadat de besmetting of contact met asbestvezels voor het eerst heeft plaats gevonden, hierdoor wordt zelden de link gelegd tussen blootstelling en het uitbreken van de ziekte.
Het grootste risico met asbestvezels loopt men door inademing ervan.

Respirabele (inadembare) asbestvezels
Het zijn de respirabele inadembare vezels met een (dikte) diameter kleiner dan 3µ (micron) en een lengte van meer dan 5µ (micron) die tot zéér diep in de longen kunnen doordringen. Eens deze vezels in de fragiele lo

ngweefsels komen is de kans gering dat deze nog kunnen worden uitgedreven uit het lichaam.
Het menselijke afweersysteem heeft geen enkele afweer tegen deze vezels, want het is er hoofdzakelijk op gericht om kleine en hoofdzakelijke bolvormige voorwerpen te elimineren, en is niet in staatom lange en zeer dunne chemische inerte vezels af te breken, hetzij onschadelijk te maken. Het lichaam is absoluut niet bij machte een afweer te bieden aan asbestvezels, de enige oplossing is de besmetting te voorkomen.
In het gunstigste geval worden deze asbestvezels omgeven door een laagje eiwitten en kunnen in het longweefsel worden ingekapseld, alwaar zij dan een inert lichaampje worden.

In andere gevallen waar asbestvezels kunnen doordingen vanuit de longen naar het nabijgelegen longvlies, of andere vliezen in de buikholte kunnen zij mesothelioom veroorzaken.
Mesothelioom is een zeer zeldzame aandoening, en in alle gevallen dodelijk, aangezien voor deze vrijwel uitsluitend door asbestvezels veroorzaakte ziekte geen genezing is.

Post mortum studies (uitgevoerd op arbeiders welke gedurende lange tijd aan hoge dosissen asbest hebben blootgestaan) hebben aangetoond dat asbestvezels gevonden zijn in zowat alle organen van het lichaam (tot in het hart en de hersenen), zelfs in de weefsels van een ongeboren foetus zijn asbestvezels aangetroffen. Dit is het bewijs dat asbestvezels zich ook via de bloedbanen verplaatsen en tot meest diverse ziekten kunnen leiden.

Hoe worden we op heden hoofdzakelijk besmet met asbestvezels?
We worden doorlopend blootgesteld aan een concentratie aan asbestvezels welke in de atmosfeer aanwezig zijn, dit zijn in hoofdzaak Chrysotiel vezels, in mindere mate Amosiet en Crocidoliet vezels.

Deze zijn in hoofdzaak afkomstig van:

• Niet hechtgebonden asbestmaterialen (asbestvezels Chrysotiel, Amosiet, Crocidoliet)
• Illegale sloop van asbest, en asbesthoudend materiaal in niet hechtgebonden plaatvorm (PICAL platen e.a.)
• Onoordeelkundige sloop van asbest en asbesthoudende producten
• Illegale sloop van met GIPS omhulde asbesthoudende isolatiebuizen van verwarmingsinstallaties

Door degeneratie, verwering, erosie van verouderende asbestcement, komen de asbestvezels lost te liggen van dakbedekking (asbestleien en golfplaten). Dit kan ook extra gestimuleerd worden door bv onoordeelkundig ontmossen van daken.

Door de Regionalisering van de bevoegdheden werd het Milieubeleid en Milieureglementering een kwestie voor de respectievelijke Regio’s, zo kennen we Vlaamse, Waalse, Brusselse varianten van deze aanvankelijk Federale asbestreglementering.

De achterhaalde asbestwetgeving ten aanzien van asbestcement
De wetgeving, alhoewel goedbedoeld van opzet, was aanvankelijk Federale bevoegdheid, en was samenhangend, controles waren ook samenhangend (Federaal) geregeld.

Dit werkt verwarring in de hand, ook worden door deze tegenstellingen tussen de regio’s misbruiken in de hand gewerkt, met als gevolg creatieve interpretatie van bepaalde partijen, welke beweren niet beter te weten.
Deze enorme creatieve omzeiling werkt misbruiken in de hand, misbruiken welke absoluut afwijken van de geest waarin de Belgische asbestwetgeving werd opgezet, een dringende aanpassing hiervan is absolute prioriteit.
Tevens zou een bewustmaking en initiatie vanuit het Regionale hetzij het Federale platform naar de talloze gemeentelijke en stedelijke milieuambtenaren zeer op zijn plaats zijn, daar deze lokale besturen (behoudens uitzonderingen) compleet onwetend zijn met betrekking tot de asbestproblematiek. Velen geven openlijk toe dat ze niet weten hoe ze met asbest moeten omgaan, men kan hen dat niet echt kwalijk nemen, richtlijnen zijn vaag …, opleidingen welke vorming geven in asbest zijn onbestaande.

Ook zijn deze gemeentelijke/stedelijke ambtenaren meestal niet eens op de hoogte dat de steden en gemeenten regulerend en controlerend kunnen optreden bij een asbestsanering op hun grondgebied. Ook zijn zij onwetend dat zij in naam van de gemeente hetzij de stad, bijkomende veiligheidsmaatregelen mogen opleggen zodanig dat niet alleen de wettelijke richtlijnen conform ARAB 148 decies gevolgd worden.
Milieuambtenaren kunnen wel degelijk bijkomende beschermingsmaatregelen eisen dewelke voldoende dienen te waarborgen opdat niet enkel de asbestverwijderende arbeiders beschermd worden, maar ook de omwonenden en het milieu.

Besmetting door asbestcement
Asbescement verliest onvermijdelijk door de invloed van jarenlange blootstelling aan het milieu en het weer zijn aanvankelijke eigenschap om door middel van een intacte cementmatrix de gevaarlijke asbestvezels vast te houden.

Asbestcement gebruikt als dakbedekkingen op particuliere woningen
Jarenlange blootstelling aan weer, en andere invloeden, zoals zure regen, industriele vervuiling,.. is oorzaak van sterke en ernstige degeneratie van de aanvankelijk stabiele cementmatrix.
De verweerde oppervlakte is niet meer waterdicht, en blijft vochtig doordat in de talloze caviteiten water blijft zitten, wat resulteert in een vochtige groeibodem voor korstmossen. Deze op zich zeer onschadelijke begroeiing wordt door de meeste mensen als niet-esthethisch en lelijk ervaren. Het is door ontmossing dat er meestal zeer ernstige asbestbesmettingen voorkomen.

Dat deze ontmossing van de dakbedekkingen bijna altijd op een weinig oordeelkundige wijze gebeurt is er oorzaak van dat er een massa asbestvezels vrijkomen. Dit door hogedrukreiniging en onvoorzichtige handelingen. Ook wordt gebruik gemaakt van zeer aggresieve chemische producten , wat bijzonder milieubelastend is.

Ook worden bijna altijd in de onmiddellijke omgeving van met hogedrukreiniging ontmoste daken zéér hoge concentraties gevonden van vrije, inadembare asbestvezels. Als men de verwijderde mossen en asbestafvalfractie onder de microscoop bekijkt, lijkt dit meer op spuitasbest.
In wezen is de vorm waarin deze asbest zich bevindt mogelijks nog meer contaminerend dan spuitasbest, daar er zich in deze vorm waarin het asbest zich bevindt, geen bindmiddel of lijm bevindt, wat men wel aantreft bij spuitasbest.

Asbestcementdaken waarop zich natuurlijk korstmos bevindt zou men niet mogen beroeren. Integendeel, het zijn immers deze natuurlijke korstmossen welke de reeds verweerde dakbedekking uit asbestcement (leien of golfplaten) zullen behoeden voor nog verdere verwering, daar ze door hun begroeiing een hitte- en koudeschild vormen tussen de verweerde asbestcement en de voor de asbestcement agressieve omgeving. Een dak zal des te langer meegaan naargelang deze korstmossen onaangeroerd blijven …. zie beelden van met korstmossen begroeide daken….
Korstmossen die van het dak vallen dienen als asbestafval aanzien, omdat er zich tussen de wortels van deze korstmossen massaal asbestvezels bevinden.

Ook het idee dat het dak wordt aangetast door deze korstmossen moet de wereld uit geholpen worden. Een ontmossing kost algauw €2000 en de asbestbesmetting van uw woning en erf krijgt u er gratis bovenop. Deze besmetting kan u nooit meer ongedaan maken tenzij u draconische maatregelen neemt zoals het verwijderen en afvoeren van alle besmette voorwerpen.

Indien korstmossen van een dak loskomen is dit enkel omdat de binding tussen de korstmossen en de sterk verweerde ondergrond waarop ze groeien dermate zwak is, dit wijst te meer op een sterk verweerde dakbedekking uit asbestcement.
Goede raad is … niet ontmossen.

Asbestcement gebruikt in industriële toepassingen
Dakbedekkingen, rookkanalen en schouwen ondergaan versneld invloeden door blootstelling aan agressieve stoffen en chemische werking. Eens de blootgestelde asbestcementproducten in verval komen, zijn er massaal asbestvezels in losse vezelvorm aan de blootgestelde zijden en kan men dus absoluut niet meer spreken van een goede asbestcementmatrix. De vezels die loskomen uit de cementmatrix zijn dus door omstandigheden even gevaarlijk geworden als de asbesthoudende producten  die in losse vorm beschreven worden in de wettelijke context.
Deze asbestcement wordt massaal gebruikt in producten als leien daken, golfplaten, dakbedekking, asbestcementplaten, in waterleidingbuizen, gasbuizen, dakpannen, schouwen, rookkanalen, namaak venstertabletten en wandpanelen.

Een ander risico bij asbestcementproducten is ook dat asbestvezels door andere oorzaken vrijkomen,  vooral bij een brand. De asbestcement verpulvert letterlijk en laat massaal de vezels vrij, geholpen door de opstijgende kolom van hete lucht wordt er een enorme asbestcontaminatie veroorzaakt.

Besmetting door sloop- en afbraakwerken (al dan niet illegaal)
Door gebrekkige (en meestal onbestaande) controles tijdens de sloop en afvalstromen komt dit verweerde asbestcement bij bouw- en sloopafval terecht en mogelijk in de recycling van steenpuin met alle verdere contaminerende gevolgen vandien. In feite zou een asbestinventarisatie moeten opgesteld worden. Deze asbestinventaris zou bij voorkeur een integraal deel dienen uit te maken van de bouwaanvraag/bouwvergunning, ter beperking van vermenging van asbest met andere afvalstromen ingevolge sloop en verbouwing om ernstige contaminatie te voorkomen.

Besmetting door frictiemateriaal
Remvoeringen, koppelingen (auto’s tot 1998) bestaan tot + 60% uit asbest. Als gevolg van het slijten van de remvoeringen komt asbest in de atmosfeer terecht. Op drukke plaatsen en in garagewerkplaatsen komen hoge concentraties asbestvezels voor. Op heden is de productie van asbesthoudende materialen en onderdelen in automobielen beperkt tot nihil.

Besmetting door brandwerende materialen
Vele brandwerende producten bestonden en bestaan uit asbest, zoals in kookplaatjes, beschermende kleding (lassen) en in asbestplaten rond centrale verwarming, ketels, branders en geisers.
Ook zijn vele centrale verwarmingsbuizen geïsoleerd door middel van isotrope wol, omgeven met een witte gipslaag waarin grote hoeveelheden asbestvezels zijn verwerkt.

Plaatsen waar asbest als restproduct van productie als verharding werd gebruikt
Dit betreft stortplaatsen en locaties waar asbestafval als verharding op de bodem is toegepast. Zo bijvoorbeeld erf en paden, met name rond voormalige asbestcement fabrieken en in de wijde omgeving van de voormalige productie-eenheden,  verwerkingsplaatsen en distributieplaatsen.

Opmerking ten overstaan van vervangproducten van asbest
Tegenwoordig bevatten brandwerende materialen keramische vezels en antimoonverbindingen, die niet mogen verondersteld worden als minder schadelijk dan asbest.

Hierbij onderscheiden we MMF en MMMF fibers:
Als asbestvervangers worden MMF (man made fibers ) of MMMF (man made minerale fibers) steeds meer toegepast. MMMF zijn isotrope vezels hoofdzakelijk glaswol en rotswol. Glaswol is (vervaardigd uit gesmolten glas) en rotswol (rockwool), vervaardigd uit gesteente of slakken. Deze materialen worden voor thermische en/of akoestische isolatie gebruikt. Aangezien de procesbeheersing tijdens de productie van deze MMMF isolatiematerialen beperkt is kunnen ook hier massaal vezels (fibers) ontstaan met een doorsnede en lengte welke gezondheidsrisico’s kunnen inhouden, dus > 3 µ – < 5 µ en ratio 3/1.

In tegenstelling tot asbest splijten deze vezels niet in longitudinale (lengte) richting, maar zijn brozer en breken in vezels van kleinere lengte. Er is echter nog onvoldoende duidelijkheid over de gezondheidsrisico’s van MMMF’s.

Over de vele MMF (in bijzonder keramische vezels) is weinig geweten, maar toch men dient ervan uit te gaan dat deze in het geheel niet onschadelijk zijn, bepaalde studies wijzen aan dat keramische vezels op zijn minst even schadelijk zouden zijn.

Voorzichtigheidprincipe MMF – MMMF
Gezien de negatieve impact op de gezondheid nog onvoldoende onderbouwd en gedocumenteerd is, weet men reeds zeker dat deze MMF-MMMF zeker niet onschadelijk zijn voor mens en milieu.
In het buitenland gaan reeds talrijke stemmen op om deze MMF en MMMF fibers met de nodige omzichtigheid te behandelen, en deze op een gepaste wijze te verwijderen en inert te maken in grote lijnen analoog als bij de asbestsanering op heden het geval is.